Tyddewi

Sir Benfro: Gwlad y Chwedlau

Mae gan Dyddewi, dinas leiaf Prydain a man geni Nawddsant Cymru, y cymysgedd perffaith o hanes, diwylliant, arfordir a chefn gwlad.

​Genidigaeth Dewi Sant

Yng nghanol storm enbyd, ganed nawddsant Cymru.

Tua 2000 o flynyddoedd yn ôl cafodd gŵr ifanc o’r enw Sant ymweliad gan ysbryd. Dywedodd yr ysbryd wrtho y dylai gadw darn o dir am 30 o flynyddoedd yn barod ar gyfer mab fyddai’n cael ei eni iddo. Ufuddhaodd Sant i’r hyn ddywedodd yr ysbryd wrtho, ac fe ddaliodd at y darn tir er gwaethaf sawl temtasiwn i’w werthu.

Ymwelodd yr un ysbryd â Sant Padrig tua’r un amser a’i gynghori i beidio setlo yn nhir Sir Benfro gan ei fod ar gadw i fachgen arbennig iawn fyddai’n cael ei eni 30 mlynedd yn ddiweddarach.

Er bod y cyngor hwn yn anghyfleus iddo, ufuddhaodd Padrig a dychwelyd i Iwerddon lle ganwyd ef.

Rhai blynyddoedd yn ddiweddarach, syrthiodd Sant mewn cariad â merch o’r enw Non.

The ruin of the Chapel of Saint Non, St Davids

Rhai misoedd ar ôl iddo ei swyno hi, ynghanol storm ffyrnig, gyda’r glaw yn llachio, y taranau’n rhuo a’r mellt yn taro, esgorodd Non.

Mewn cylch o gerrig ar ben y clogwyni, mewn man a adwaenir bellach yn Santes Non, rhoddodd enedigaeth i fachgen bach. O’u cwmpas rhuai’r storm, ond o fewn y cylch, roedd popeth yn llonydd a gwenodd yr haul ar Non a’i baban. Enwodd Non ei baban yn Dewi.

Tarddodd ffrwd o ddŵr pur a chlir i nodi man ei enedigaeth. Tyfodd y bachgen bach hwn, Dewi, i fod yn Dewi Sant, nawddsant Cymru.

Os ydych chi yn ardal Tyddewi, edrychwch allan am gerflun y cylch o gerrig y tu allan i ganolfan groeso Oriel y Parc.

Mae’n cynrychioli’r cylch cerrig lle rhoddodd Non enedigaeth i’w baban.

Fe allwch chi hefyd gerdded i Santes Non a gweld adfeilion hen gapel hynafol Santes Non ynghyd â’r ffynnon sanctaidd a’r capel mwy newydd wedi’i gysegru i Non.