Gerald De Windsor a’r Dywysoges Nest

Dywedir bod ysbryd Nest yn dal i aflonyddu ar Gastell Caeriw

Merch Rhys ap Tewdwr, un o dywysogion y Cymry, oedd y Dywysoges Nest, ac fe’i ganwyd oddeutu 1080.

array(16) { ["subtitle"]=> string(55) "The most beautiful woman in Wales lived in Carew Castle" ["slot_text_override"]=> string(0) "" ["intro_text"]=> string(91) "Princess Nest was the daughter of Rhys ap Tewdwr, a Welsh prince and was born around 1080. " ["row_2_title"]=> string(0) "" ["row_2_text"]=> string(0) "" ["row_3_title"]=> string(0) "" ["row_3_text"]=> string(0) "" ["row_4_title"]=> string(0) "" ["row_4_text"]=> string(0) "" ["button_link"]=> array(4) { ["internal_or_external_link"]=> string(8) "internal" ["internal_link"]=> string(0) "" ["external_link"]=> string(0) "" ["link_title"]=> string(9) "Read More" } ["block_chooser"]=> array(2) { [0]=> array(7) { ["choose_block_type"]=> string(16) "combi_grid_block" ["call_to_action_block"]=> array(7) { ["image"]=> bool(false) ["title"]=> string(0) "" ["text"]=> string(0) "" ["internal_or_external_link"]=> string(8) "internal" ["internal_link"]=> NULL ["external_link"]=> string(0) "" ["link_title"]=> string(9) "Read More" } ["combi_grid_block"]=> array(6) { ["icon"]=> string(6) "icon_4" ["title"]=> string(27) "Mwy am hanes Castell Caeriw" ["internal_or_external_link"]=> array(4) { ["internal_or_external_link"]=> string(8) "internal" ["internal_link"]=> string(0) "" ["external_link"]=> string(0) "" ["link_title"]=> string(9) "Read More" } ["slot_rules"]=> string(7) "large_1" ["slot_count"]=> string(1) "3" ["slots"]=> array(4) { ["slot_population"]=> string(6) "parent" ["choose_parent_page"]=> int(14842) ["slot_count"]=> string(1) "0" ["manual"]=> bool(false) } } ["feature_content_block"]=> array(7) { ["image"]=> bool(false) ["title"]=> string(0) "" ["intro_text"]=> string(0) "" ["text"]=> string(0) "" ["internal_or_external_link"]=> array(4) { ["internal_or_external_link"]=> string(8) "internal" ["internal_link"]=> NULL ["external_link"]=> string(0) "" ["link_title"]=> string(9) "Read More" } ["slot_count"]=> int(6) ["slots"]=> array(4) { ["slot_population"]=> string(4) "self" ["choose_parent_page"]=> bool(false) ["slot_count"]=> int(0) ["manual"]=> bool(false) } } ["primary_message_block"]=> array(7) { ["slot_layout"]=> string(4) "left" ["slot"]=> string(4) "page" ["choose_page"]=> bool(false) ["choose_parent_page"]=> bool(false) ["manual"]=> array(8) { ["image"]=> bool(false) ["label"]=> string(0) "" ["title"]=> string(0) "" ["text"]=> string(0) "" ["internal_or_external_link"]=> string(8) "internal" ["internal_link"]=> NULL ["external_link"]=> string(0) "" ["link_title"]=> string(9) "Read More" } ["file"]=> array(5) { ["image"]=> bool(false) ["title"]=> string(0) "" ["text"]=> string(0) "" ["file"]=> bool(false) ["link_title"]=> string(8) "Download" } ["cta"]=> array(7) { ["image"]=> bool(false) ["title"]=> string(0) "" ["text"]=> string(0) "" ["internal_or_external_link"]=> string(8) "internal" ["internal_link"]=> NULL ["external_link"]=> string(0) "" ["link_title"]=> string(9) "Read More" } } ["profile_grid_block"]=> array(2) { ["title"]=> string(0) "" ["profile"]=> bool(false) } ["mailchimp_block"]=> array(4) { ["title"]=> string(0) "" ["text"]=> string(0) "" ["mailchimp_shortcode_english"]=> string(0) "" ["mailchimp_shortcode_welsh"]=> string(0) "" } } [1]=> array(7) { ["choose_block_type"]=> string(16) "combi_grid_block" ["call_to_action_block"]=> array(7) { ["image"]=> bool(false) ["title"]=> string(0) "" ["text"]=> string(0) "" ["internal_or_external_link"]=> string(8) "internal" ["internal_link"]=> NULL ["external_link"]=> string(0) "" ["link_title"]=> string(9) "Read More" } ["combi_grid_block"]=> array(6) { ["icon"]=> string(6) "icon_3" ["title"]=> string(35) "Darganfyddwch fwy am Gastell Caeriw" ["internal_or_external_link"]=> array(4) { ["internal_or_external_link"]=> string(8) "internal" ["internal_link"]=> NULL ["external_link"]=> string(0) "" ["link_title"]=> string(9) "Read More" } ["slot_rules"]=> string(7) "large_2" ["slot_count"]=> string(2) "10" ["slots"]=> array(4) { ["slot_population"]=> string(6) "parent" ["choose_parent_page"]=> int(14834) ["slot_count"]=> string(1) "0" ["manual"]=> bool(false) } } ["feature_content_block"]=> array(7) { ["image"]=> bool(false) ["title"]=> string(0) "" ["intro_text"]=> string(0) "" ["text"]=> string(0) "" ["internal_or_external_link"]=> array(4) { ["internal_or_external_link"]=> string(8) "internal" ["internal_link"]=> NULL ["external_link"]=> string(0) "" ["link_title"]=> string(9) "Read More" } ["slot_count"]=> int(6) ["slots"]=> array(4) { ["slot_population"]=> string(4) "self" ["choose_parent_page"]=> bool(false) ["slot_count"]=> int(0) ["manual"]=> bool(false) } } ["primary_message_block"]=> array(7) { ["slot_layout"]=> string(4) "left" ["slot"]=> string(4) "page" ["choose_page"]=> bool(false) ["choose_parent_page"]=> bool(false) ["manual"]=> array(8) { ["image"]=> bool(false) ["label"]=> string(0) "" ["title"]=> string(0) "" ["text"]=> string(0) "" ["internal_or_external_link"]=> string(8) "internal" ["internal_link"]=> NULL ["external_link"]=> string(0) "" ["link_title"]=> string(9) "Read More" } ["file"]=> array(5) { ["image"]=> bool(false) ["title"]=> string(0) "" ["text"]=> string(0) "" ["file"]=> bool(false) ["link_title"]=> string(8) "Download" } ["cta"]=> array(7) { ["image"]=> bool(false) ["title"]=> string(0) "" ["text"]=> string(0) "" ["internal_or_external_link"]=> string(8) "internal" ["internal_link"]=> NULL ["external_link"]=> string(0) "" ["link_title"]=> string(9) "Read More" } } ["profile_grid_block"]=> array(2) { ["title"]=> string(0) "" ["profile"]=> bool(false) } ["mailchimp_block"]=> array(4) { ["title"]=> string(0) "" ["text"]=> string(0) "" ["mailchimp_shortcode_english"]=> string(0) "" ["mailchimp_shortcode_welsh"]=> string(0) "" } } } ["microsite_subtitle"]=> string(60) "Dywedir bod ysbryd Nest yn dal i aflonyddu ar Gastell Caeriw" ["detail_top"]=> array(9) { [""]=> NULL ["intro_text"]=> string(100) "Merch Rhys ap Tewdwr, un o dywysogion y Cymry, oedd y Dywysoges Nest, ac fe’i ganwyd oddeutu 1080." ["row_1_text_left"]=> string(210) "

Wedi marwolaeth ei thad ym 1093, treuliodd lawer o’i hieuenctid yn llys Harri I, a roddodd iddi ei mab cyntaf. Ym 1100, priododd Gerald de Windsor, barwn Eingl-Normanaidd a oedd yn hŷn o lawer na hi.

" ["row_1_text_right"]=> string(218) "

Cwnstabl Castell Penfro oedd Gerald ar y pryd, a rhoddwyd safle Castell Caeriw iddo fel gwaddol. Gyda’i gilydd, fe godon nhw’r Castell cyntaf ar y safle er mwyn magu eu teulu o bump neu ragor o blant ynddo.

" ["row_2_title"]=> string(12) "Helen Cymru?" ["row_2_text"]=> string(817) "

Nest oedd y ferch harddaf yng Nghymru yn ôl y farn gyffredinol, ac mae sôn bod Owain ap Cadwgan, mab un arall o Dywysogion y Cymry, wedi’i lorio gymaint gan ei harddwch nes iddo ddringo waliau Castell Caeriw un noson ym 1109, cynnau tân a seinio rhybudd.

Yn y dryswch, dihangodd Gerald gan adael Nest ar ôl – nid yn erbyn ei hewyllys, o bosib – i’w chymryd yn garcharor gan Owain.

Bodlonwyd anrhydedd Gerald chwe blynedd yn ddiweddarach pan lwyddodd i gipio’i wraig, ynghyd â dau blentyn newydd gan Owain, yn ôl o Gastell Cilgerran, gan ladd Owain mewn brwydr.

Bu farw Gerald y flwyddyn ganlynol. Wedyn priododd Nest â Stephen, Castellydd Aberteifi, a chael mwy o blant eto gydag yntau.

Credir i Nest farw oddeutu 1136 wedi bywyd hynod liwgar a llawn digwyddiadau!

" ["row_2_image"]=> array(24) { ["ID"]=> int(3538) ["id"]=> int(3538) ["title"]=> string(9) "Carewlady" ["filename"]=> string(15) "Carew20lady.jpg" ["filesize"]=> int(114543) ["url"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["link"]=> string(106) "https://www.arfordirpenfro.cymru/castell-caeriw/hanes-castell-caeriw/ysbrydion-castell-caeriw/carewlady-2/" ["alt"]=> string(29) "Medieval lady in Carew window" ["author"]=> string(2) "48" ["description"]=> string(29) "Medieval lady in Carew window" ["caption"]=> string(46) "Nest is thought to haunt Carew Castle at night" ["name"]=> string(11) "carewlady-2" ["status"]=> string(7) "inherit" ["uploaded_to"]=> int(14844) ["date"]=> string(19) "2019-05-22 15:41:12" ["modified"]=> string(19) "2019-05-22 15:42:20" ["menu_order"]=> int(0) ["mime_type"]=> string(10) "image/jpeg" ["type"]=> string(5) "image" ["subtype"]=> string(4) "jpeg" ["icon"]=> string(69) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-includes/images/media/default.png" ["width"]=> int(640) ["height"]=> int(427) ["sizes"]=> array(69) { ["thumbnail"]=> string(83) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady-150x150.jpg" ["thumbnail-width"]=> int(150) ["thumbnail-height"]=> int(150) ["medium"]=> string(83) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady-300x200.jpg" ["medium-width"]=> int(300) ["medium-height"]=> int(200) ["medium_large"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["medium_large-width"]=> int(640) ["medium_large-height"]=> int(427) ["large"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["large-width"]=> int(640) ["large-height"]=> int(427) ["1536x1536"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["1536x1536-width"]=> int(640) ["1536x1536-height"]=> int(427) ["2048x2048"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["2048x2048-width"]=> int(640) ["2048x2048-height"]=> int(427) ["featured-small-home"]=> string(83) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady-640x422.jpg" ["featured-small-home-width"]=> int(640) ["featured-small-home-height"]=> int(422) ["featured-medium-home"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["featured-medium-home-width"]=> int(640) ["featured-medium-home-height"]=> int(427) ["featured-large-home"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["featured-large-home-width"]=> int(640) ["featured-large-home-height"]=> int(427) ["featured-xlarge-home"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["featured-xlarge-home-width"]=> int(640) ["featured-xlarge-home-height"]=> int(427) ["featured-small"]=> string(83) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady-640x234.jpg" ["featured-small-width"]=> int(640) ["featured-small-height"]=> int(234) ["featured-medium"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["featured-medium-width"]=> int(640) ["featured-medium-height"]=> int(427) ["featured-large"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["featured-large-width"]=> int(640) ["featured-large-height"]=> int(427) ["featured-xlarge"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["featured-xlarge-width"]=> int(640) ["featured-xlarge-height"]=> int(427) ["gd-pem-small"]=> string(83) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady-640x427.jpg" ["gd-pem-small-width"]=> int(640) ["gd-pem-small-height"]=> int(427) ["gd-pem-medium"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["gd-pem-medium-width"]=> int(640) ["gd-pem-medium-height"]=> int(427) ["gd-pem-large"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["gd-pem-large-width"]=> int(640) ["gd-pem-large-height"]=> int(427) ["gd-pem-xlarge"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["gd-pem-xlarge-width"]=> int(640) ["gd-pem-xlarge-height"]=> int(427) ["profile"]=> string(75) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady.jpg" ["profile-width"]=> int(600) ["profile-height"]=> int(400) ["post-thumbnail"]=> string(83) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady-125x125.jpg" ["post-thumbnail-width"]=> int(125) ["post-thumbnail-height"]=> int(125) ["woocommerce_thumbnail"]=> string(83) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady-300x169.jpg" ["woocommerce_thumbnail-width"]=> int(300) ["woocommerce_thumbnail-height"]=> int(169) ["woocommerce_single"]=> string(83) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady-598x399.jpg" ["woocommerce_single-width"]=> int(598) ["woocommerce_single-height"]=> int(399) ["woocommerce_gallery_thumbnail"]=> string(83) "https://www.arfordirpenfro.cymru/wp-content/uploads/2019/05/Carew20lady-100x100.jpg" ["woocommerce_gallery_thumbnail-width"]=> int(100) ["woocommerce_gallery_thumbnail-height"]=> int(100) } } ["row_3_title"]=> string(0) "" ["row_3_text"]=> string(0) "" } ["row_4_image_left"]=> bool(false) ["row_4_image_right"]=> bool(false) ["theme"]=> string(7) "theme_2" }

Wedi marwolaeth ei thad ym 1093, treuliodd lawer o’i hieuenctid yn llys Harri I, a roddodd iddi ei mab cyntaf. Ym 1100, priododd Gerald de Windsor, barwn Eingl-Normanaidd a oedd yn hŷn o lawer na hi.

Cwnstabl Castell Penfro oedd Gerald ar y pryd, a rhoddwyd safle Castell Caeriw iddo fel gwaddol. Gyda’i gilydd, fe godon nhw’r Castell cyntaf ar y safle er mwyn magu eu teulu o bump neu ragor o blant ynddo.

Helen Cymru?

Nest oedd y ferch harddaf yng Nghymru yn ôl y farn gyffredinol, ac mae sôn bod Owain ap Cadwgan, mab un arall o Dywysogion y Cymry, wedi’i lorio gymaint gan ei harddwch nes iddo ddringo waliau Castell Caeriw un noson ym 1109, cynnau tân a seinio rhybudd.

Yn y dryswch, dihangodd Gerald gan adael Nest ar ôl – nid yn erbyn ei hewyllys, o bosib – i’w chymryd yn garcharor gan Owain.

Bodlonwyd anrhydedd Gerald chwe blynedd yn ddiweddarach pan lwyddodd i gipio’i wraig, ynghyd â dau blentyn newydd gan Owain, yn ôl o Gastell Cilgerran, gan ladd Owain mewn brwydr.

Bu farw Gerald y flwyddyn ganlynol. Wedyn priododd Nest â Stephen, Castellydd Aberteifi, a chael mwy o blant eto gydag yntau.

Credir i Nest farw oddeutu 1136 wedi bywyd hynod liwgar a llawn digwyddiadau!

Medieval lady in Carew window